Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів в рамках конґресовых актівностей проїднали, потвердили і выголосили текст Резолуції делеґатів XVII. Світового конґресу Русинів.
Преамбула
Світовый конґрес Русинів (СКР) веце як 32 рокiв здружує русиньскы націоналнo-културны орґанізації діючі на Словакії, в Польшi, Мадярьску, Хорватії, Румунії, Сербії, Ческій републіці, на Україні, в Канаді і Споєных штатах Америкы.
Посланьом СКР є здружовати і коордіновати діятeльность русиньскых націоналнo-културных орґанізацій із вшыткых країн, котры суть добровольныма членами СКР.
Кедьже карпатьскы Русины не мають свою материньську державу, Світовый конґрес Русинів бере на себе компетенції реалізації і репрезентації прав Русинів на основі МЕМОРАНДУМА О ДОВГОДОБІЙ СПІВПРАЦІ, підписанoго членьскыма орґанізаціями Світового конґресу Русинів.
Основным цільом Меморандума о довгодобій співпраці членьскых орґанізацій Світового конґресу Русинів є декларація співпраці на МЕДЖІНАРОДНІЙ УРОВНИ і потверджіня взаємной коордінації, при просаджованю сполочных цілів выходячіх із Станов обчаньского здружіня СКР.
Стороны меморандума договорили ся на взаємній меджінародній співпраці і коордінації, котра буде обсяговати слідуючі области: підпора ініціатів, котры ведуть до узнаня русиньской народностной меншыны в державах світа, де русиньскы комуніты реално жыють, репрезентація і представльованя сіґнатарьскых орґанізацій Русинів при рішіню меджінародных вопросів повязаных з русиньсков народностнов меншынов, утримованя сістематічных контактів з меджінародныма і наднародныма орґанізаціями, як і з офіціалныма державами, котры впливають на далшый розвиток русиньской народности у світі.
Світовый конґрес Русинів высловлює єднозначну солідарность і підпору Україні, жебы была годна боронити ся проти незаконного вторгненя Росiї.
СКР вітать намагы Европской унії направляти Україну на їй пути европской інтеґрації.
Як повів председа Европской рады Шарлс Мішел: Права особ, котры належать до меншын, суть централныма про фундаменталны цінности Европской унії, і зато суть частьов Копенгаґеньскых крітерій вступу до Европской унії (решпектованя і охорона меншын).
СКР ясно выражать підпору процесу скоршого приятя Україны як кандідата до ЕУ.
СКР підпорує владу Україны, жебы была способна сповнити вшыткы пожадавкы, котры треба сповнити в змыслі дотриманя правных норм і прав націоналных меншын, якы реалізують ся в ЕУ.
Карпатьскы Русины жыючі на Україні боюють за оборону єй граніць і умерають за Україну, хоць до днешнього дня Україна Русинів як народность не признала.
XVII. Світовый конґрес Русинів звертать ся із жадостьов о рішіня вопросів русиньской народности на Україні, котру посылать до представителів влады Україны, влад країн, де жыють Русины, Орґанізації зъєдиненых народів, Рады Европы і Европского парламенту.
Мы, делеґаты і делеґаткы XVII. Світового конґресу Русинів, апелуєме на сіґнатарьску державу Рамкового договора о охороні народностных меншын і Европской харты реґіоналных або меншыновых языків – Україну, жебы свій підпис під договором а хартов перемінила в практіку і в припаді Русинів.
Жебы в слідуючім списованю жытелів і Русины на Україні могли ся як лоялны, законопослушны і мірны жытелі свойой державы, котры належать ку народностній меншыні, котры мають свій материньскый язык, приголосити ся ку своїй ідентічности, і были вызнаны властями як окрема народностна меншына.
Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів выражають глубоке знепокоїня односно языкового закона приятого на Україні, котрый знижує права народностных меншын на Україні, шкодить творіню прав на слободне вызнаня властного русинського языка і писма.
Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів підпорують жадость о право на вызная русиньской ідентічности на Україні, о їх припознаня за окрему народностну меншыну.
Русины на Підкарпатю (в Закарпатьскій области Україны) довжны мати вытворене право на освіту в своїм материньскім русиньскім языку, право на розвиваня властной културы, право на інформації посередництвом друкованых і електронічных медій в русиньскім языку, і право на служобне – урядне хоснованя языка і писма.
Пункт 1
XVII. Світовый конґрес Русинів жадать:
- вызнати карпатьскых Русинів за окремый народ і автохтонну народностну меншыну на Україні, признати їм вшыткы права в згоді з меджінародныма договорами, котры Україна підписала (Рамковый договор о охороні народностных меншын),
- дати в слідуючім списованю жытелів на Україні можливость ідентіфіковати ся як карпатьскый Русин в офіціалных формуларях (жебы Русины на Україні мали у формуларях списованя жытелів окрему колонку про свою наросдность – Русин, і окрему колонку про свій материньскый язык – русиньскый, і жебы были тоты резултаты публікованы окремо, як то є у вшыткых европскых демократічных державах, а не были резултаты врахованы як резултаты субетносу україньского народа),
- записати карпатьскых Русинів до списку корінных народів Україны (жебы Україна вызнала Русинів на теріторії Закарпатькой области Україны за окремый корінный народ, в згоді із Законом о корінных народах Україны 5506),
- повнити, з боку Україны, обовязкы, котры выходять з Договору о охороні народносных меншын,
- зрушыти такзваный „План кроків рішіня проблем Українців-Русинів“приятый 7-го октобра 1996-го року, котрый не огрожує лем Русинів на Україні, але і в далшых країнах, де жыють.
Пункт 2
Світовый конґрес Русинів высловлює почливость председови Европской рады Шарлсови Мішелови, предсидательці Европской комісії Урсулі фон дер Леєн, презідентці Словацькой републікы Зузані Чапутовій, презідентці Венеційской комісії Клер Базі Малаурі, высокому комісарьови Орґанізації про безпечность і співпрацу в Европі про народностны меншыны Каіратови Абдрахманови за то, же взяли до відома нашы знепокоїня, же продовжують позорно слідовати, як по суті проходять діалоґы з представителями русиньской наростностной меншыны, што до одповідного законодавства, а так само што до выповніня народностных законів і правил на містній і реґіоналній уровни з боку Україны.
Світовый конґрес Русинів вєдно з інштітуціями Европской унії є приготовелный помагати Україні в реалізації реформ народностных законів, потрібных про народностны меншыны.
Світовый конґрес Русинів просить, жебы в мені Русинів інштітуції Европской унії звернули ся до Україны зо жадостьов признати меншыновы права русиньскій народностній меншыні жыючій на Україні, в дусі европскых штандардів, котры Україна має дотримовати.
Пункт 3
Просиме Раду Европы прияти базу даных (документів) русинськых цівілных орґанзацій зареґістрованых на Україні за період понад 30 років, котры документують жадости о вызнаня русиньского народа на Україні.
СКР жадать oд Рады Европы і Европскогo парламенту підпорити право на вызнаня русиньской ідентіты карпатьскых Русинів, о їх припознаня за окрему народностну меншыну на Україні.
Пункт 4
Окреме звертаня делеґатів є, жебы русиньскы орґанізації намагали ся о навернутя до хоснованя нашого материнского языка при церьковных богослужінях з цільом заставити процес денаціоналізації.
Пункт 5
XVII. Світовый конґрес Русинів звертать ся до влад тых европскых держав, в котрых орґанізації так званых „Русинів-Українців“ діскрімінують Русинів, жебы заставити таку незаконну діятельность.
Резолуція делеґатів XVII. Світового конґресу Русинів буде загнана презідентови Україны, Верьховній раді Україны, як і Раді Европы, Орґанізації зъєдиненых народів і Европскому парламенту.
Подякованя
Делеґаты XVII. Світового конґресу Русинів высловлюпють велике подякованя за матеріалну і політічну підпору:
Міністерству про людьскы, меншыновы права і соціалный діалоґ – міністрови Томіславови Жіґманови,
Державному секретарьови Міністерства про людьскы, меншыновы права і соціалный діалоґ Нінославови Йовановічови
Покраїньскій обмудсманці Драґані Чоріч,
Покраїньскому секретаріату про освіту, приписы, справу і народностны меншыны i підпредсидательови Покраїньской влады а покраїньскому секретарьови Жолтови Сакалашови,
Покраїньскому секретаріату про културу, публічне інформованя і односины в реліґійныма громадами а покраїньскому секретарьови Драґані Мілошевіч,
Покраїньскому секретаріату про высоку освіту і науково-бадательску діятельность а покраїньскому секретарьови Зоранови Мілошевічови,
Філозофічній факулті Універзіты в Новім Саді і деканці Івані Жіванчевіч Секеруш,
Ведучій кабінету декана Філозофічной факулты Універзты в Новім Саді Ісідорі Ґордіч Фісковіч,
Місту Новый Сад і пріматорови міста Міланови Дюрічови,
Міністерству обороны і міністрови обороны а підпредседови влады Сербії Мілошови Вучевічови,
Націоналному совіту русиньской народностной меншыны і председови Йоакімови Рацови,
Заводу про културу войводиньскых Русинів і директорови Сашови Сабадошови,
Општині Вербас і председови општины Предраґови Роєвичови,
і народному депутатови Міланови Ґлушцови.
Подякованя так само належыть членьскій орґанізації – Стоваришыню Лемків, за фундованя Премії Василя Турока-Гетеша.
- 08. 2023 р.
Штефан Лявинець,
председа Світового конґресу Русинів
і Світовой рады Русинів
