По публікації Петра Медвідя от 28. 1. 2021 «Крок там і два назад».
Крок там і два назад | lem.fm – Радийо Руской Бурсы
Українсько-мадярьскі односины уж даколи вызерають як танець, в котрому ся крок рушишь вперед, а пак мусай два назад. Най веце собі єще з партнером пото́пче по ногах. Но все же ліпше такым танцорам ния́к не танцëвати, а стояти самому на місті.
Тот тыждень одбыла ся стрҍча міністрôв заграничных дҍл Украйини и Мадярщины – Дмитра Кулебы и Петра Сіярто. Продовжовалася теле новелла, в котрій ся рішають и выясняются, як в каждôй теле новеллі, односины.
Лем в тҍм слу́чайи-припадҍ суть односины двох держав, з котрых єдна має явный верьх и преимущество.
Мадярщина одкрыто бисідує, же буде блоковати Київ в зближованю з НАТО и ЄвроСоюзом (Європськôв унійôв), покля не будуть испо́внены вымогы што до охраны меншиновых и языковых прав.
Само́ собôв, в Будапешті иде річ перворядно о мадярах в Закарпатськôй области Украйины, але законы мусять быти єднакы про вшиткі національні меншины, а, значить, Будапешт свойôв ініціати́вôв помагать охрані и другых меншин, в том числі и русинôв.
Украйина йзясь всë лем обіцять, же вшитко буде в порядку, а мадярьска меншина ничого ся не мусить бояти, и лем надіятися на то, же при уваженію їх прав, Будапешт одблокує приступы против Украйины.
Пак ся раз за даякый час представителі держав стрҍтяться, декларують, же односины уже будуть ліпші, жебы такôй потôм єдна або друга сторона єднання не розъїла ци росердила дачим своëго сусіда, и вшитко заново закончить на мертвому пункті пустых обіцянок.
Ной се стаєся лем из тым розділом, же Мадярщина є тота́ держава, котра може блоковати Украйину, а Украйина є тота́, котра блоко́вана є. Значить, выходить, же гốрша ситуація є про Київ.
И теперь то не было иншак. По стрҍчі міністрôв то было повно оптимі́зма. Подля Кулебы, як повів на сполочній пресс-конференції з Сіяртом по єднанню, головнôв перешко́дôв про розвиток українсько-мадярськых односин суть лем.. емоції и подозрҍнія.
Кулеба най веце повів, же не суть жадні причины бисідовати о мадярьскому сепаратизмі, не є причін ани бисідовати, же Украйина хоче шкодити закарпатськым мадярам, тадь „єсьме єднôв крайи́нôв, єднốв споло́чностьôв, и так буде навсегда́.“
Далше сьме дозналися, же до тых односин треба ставитися из горячым сердцьôм, але из холоднôв головôв, и шеф украйинської дипломатії одсуджує будь які про́явы зневажованя мадярьскої комуніты-общины на Украйині.
Доті тото вшитко буде платным, докі заново буде в тых односинах холодноє сердце и горяча голова; но то тяжко повҍ́сти, але по вшиткых скушеностях знаєме, же красні слова все суть лем до часу, пак заново метаються словесными «томагавками» межи двома сусідськыми столицями.
Но увагу хочу звернути на иншу проблему. Кедь так чоловік слухать Дмитра Кулебу, як ся перед Петром Сіярто высловлює о мадярьскій меншыні, аж бы на момент увірив, же чує міністра цивилізованої європської державы. Но барз скоро собі спомяне, же, на-первоє, иншу возможность не має, бо Київ не хоче блокаду, а на-другоє, хыбить тому універсальный принцип.
Покля не видить Кулеба причины бисідовати о мадярьскому сепаратизмі и одсуджує будь які про́явы неуваженія до мадярської комуніты-общины, то чом ся пак єднако не справує односно прав и свобод Русинôв Закарпаття?
Ци Русины через свої домашні, але и межинародні орґанізації мало раз декларовали, же нич довєдна из жадным сепаратизмом не мають? Же они хотять жити мирно в складі Укарйины, але так само хотять мати однакі права, як и в иншых державах, де тҍж Русины не торгають свої крайины, бо акцептовані зо вшиткыма правами меншин, як окрема народностна меншина русинôв? Ци Русины мало раз были знева́жені, озна́чені як міфічный украйинськый субетнос, а їх русинськый флаґ означеный за сепаратистськый – без явної на то причины, и до кôнця публічно спаленый. Так что укр-Кулеба не має чим ся одозвати ку неуваженію прав Русинôв?
Кҍбы сьме мали бисідовати про неуваженіє до даякої народности на території Закарпаття, и кҍдь мадярська комуніта-община там так само не має повных прав, то єднозначно, же в тҍм якраз має Украйина и смутный свôй рекорд – 30 річного невызнання прав и свобод русинської меншины края. И йсе творить Києв лем за то, же Русины Закарпаття не мають державу, котра бы могла заблоковати Украйину в єї псевдоєвропйськых амбіціях. И вот, як укр-Кулеба, так и вшиткі власти києвські од 1991-го року, тым ся и хоснують аж до днеська, надіяся же зато́ не будуть наказані ци сужені.
И зато́ не вірьме илюзії про доброго шефа укро-дипломатії, котрому належить уваженіє лем даякій меншині! Вірьме лем реальности про доброго шефа укр-дипломатії, котрый має єзуїтські дипломатичні высловы, но часто барз далекі они од реальности из правами русинôв Украйині.
Українсько-мадярські односины вызерають як танець, в котрому ся рушишь крок до переду и два назад. Часто собі тоты партнеры притому пото́пчуться по ногах. Але танцюють. Приснившийся Будапешту меншиновый идеал бизу́вно Мадяре на Украйині скоро не досягнуть, але хоть лем дашто при тҍм танцë́ваню досягнути можуть свойим мадярам.
Но вот, на жаль, подкарпатськых Русинôв Київ и не думать взяти даже до обҍцяного дипломатичного танця. Про укрйинську владу, котрốй міністром є Кулеба, так як про вшиткі попередні влады, мы, русины, просто «не існу́єме», а обвиня́ти и обража́ти нас, русинôв, без причины є про них, при владі в Укарйині, скорше правильноє и, при потребі, и судимоє.
Стаття написана в подкарпато-руському варіанті русинського языка.
Фото: Wikipedia.
